7 oznak niedoboru żelaza

Żelazo pełni bardzo ważną funkcję w organizmie człowieka. Jest potrzebne do produkcji hemoglobiny – białka znajdującego się w czerwonych krwinkach, które umożliwia transport tlenu do wszystkich tkanek. Gdy brakuje hemoglobiny, organizm nie jest w stanie dostarczyć mięśniom odpowiedniej ilości tlenu, co może prowadzić do anemii. U części osób niedokrwistość z niedoboru żelaza przebiega bezobjawowo, natomiast u innych pojawiają się różne dolegliwości. Ich rodzaj i nasilenie zależą od stopnia zaawansowania anemii, tempa jej rozwoju oraz takich czynników jak wiek czy ogólny stan zdrowia. Jak rozpoznać niedobór żelaza? Wyjaśniamy!

Co powoduje niedobór żelaza?

Szacuje się, że jedna trzecia światowej populacji cierpi na anemię, głównie z powodu niedoboru żelaza.

Może to dotyczyć osób w każdym wieku i mieć różne przyczyny, w tym: celiakia, nieswoiste zapalenia jelit, utrata krwi w wyniku obfitych miesiączek, ciąża, która zwiększa zapotrzebowanie na żelazo, restrykcyjne diety lub niewystarczająca ilość żelaza w diecie.

Jakie są objawy niedoboru żelaza?

Niedobór żelaza może dawać o sobie znać na wiele sposobów, wpływając na różne aspekty naszego samopoczucia i funkcjonowania organizmu. Warto zwrócić uwagę na te sygnały, by móc odpowiednio szybko zareagować.

Zmęczenie

To powszechny objaw niedoborów, a w przypadku żelaza jest bardzo podobnie. Kiedy brakuje hemoglobiny do transportu tlenu, tkanki są niedotlenione, a serce musi intensywniej pracować, by zapewnić odpowiednie dotlenienie organizmu. Jeśli szybko się męczysz lub odczuwasz nietypowe, przewlekłe zmęczenie, mimo braku zmian w stylu życia, może to wskazywać na niedobór żelaza.

Blada skóra

Bladość skóry, a także śluzówek, może być sygnałem niedoboru żelaza. Wynika to z niedostatecznej ilości hemoglobiny. To właśnie ona odpowiada za czerwony kolor krwi, więc jej niedobór sprawia, że skóra traci swój naturalny koloryt. Bladość może być widoczna na całym ciele, ale także w konkretnych miejscach, takich jak dziąsła czy pod paznokciami.

Duszności

Jeśli czerwone krwinki nie mogą przenosić wystarczającej ilości tlenu z powodu braku hemoglobiny, tempo oddychania wzrasta, ponieważ organizm próbuje dostarczyć odpowiednią ilość tlenu do mięśni i innych komórek ciała. Jeśli podczas takich czynności jak chodzenie czy wchodzenie po schodach łapiesz zadyszkę, to także może świadczyć o niedoborze tego pierwiastka.

Bóle głowy

Ten objaw częściej występuje u miesiączkujących kobiet. Jeśli tracisz krew podczas menstruacji i masz niski poziom żelaza, możesz doświadczać częstych i uporczywych bólów głowy. Naukowcy uważają, że może istnieć związek między zmienioną funkcją dopaminy i estrogenów w organizmie, na co wpływa niski poziom żelaza, choć naukowcy podkreślają, że potrzeba więcej badań w tym zakresie.

Kołatanie serca

Wyraźnie odczuwalne bicie serca, to objaw, który często nie jest groźny, ale może świadczyć o problemach zdrowotnych, w tym o niedoborze żelaza. Przy niskim poziomie żelaza serce musi pracować intensywniej, aby dostarczyć organizmowi odpowiednią ilość tlenu, przez co możesz mieć wrażenie, że serce bije szybciej lub mocniej niż zwykle. U osób z chorobami serca taki dodatkowy wysiłek może prowadzić do powikłań, ponieważ serce jest wtedy jeszcze bardziej obciążone.

Zmiany w wyglądzie włosów, paznokci i skóry

Podobnie jak w przypadku innych niedoborów, zbyt mała ilość żelaza może dawać objawy widoczne na skórze i włosach. Jeśli zauważyłeś, że twoje włosy przestały rosnąć lub rosną wolniej, może to być sygnał, że organizmowi brakuje żelaza. Komórki odpowiedzialne za wzrost włosów nie otrzymują wtedy wystarczającej ilości tlenu.

Skóra i włosy mogą stać się bardziej suche, łamliwe i osłabione. Niedobór żelaza często powoduje także nadmierne wypadanie włosów, zwłaszcza u kobiet. Włosy wypadają naturalnie podczas czesania czy mycia, ale jeśli tracisz ich znacznie więcej niż zwykle, warto zwrócić na to uwagę.

Również paznokcie mogą sygnalizować niedobór żelaza. Jeśli stają się kruche, suche lub zaczynają pękać, może to świadczyć o łagodnym niedoborze. W bardziej zaawansowanych przypadkach może pojawić się koilonychia, czyli wklęsłość paznokcia przypominająca kształtem łyżeczkę. To rzadki objaw, ale wskazuje na poważny niedobór żelaza.

Obrzęki na języku

Jama ustna może sygnalizować różne niedobory, w tym żelaza. Oznakami niskiego poziomu żelaza są owrzodzenia, gładki i opuchnięty język lub uczucie pieczenia w ustach. Język może być także bledszy niż zwykle.

Co mogę zrobić, aby zwalczyć niedobór żelaza?

Przyjmowanie suplementów lub multiwitamin zawierającej żelazo może pomóc zwiększyć jego poziom. Witaminy dla wegan Vivo Life to kompleks witamin i składników mineralnych zaprojektowany z myślą o diecie roślinnej. Zawiera żelazo, a także inne niezbędne związki np. witaminy z grupy B, selen czy cynk. Żelazo znajdziesz także w soczewicy, ciecierzycy, fasoli, tofu, orzechach nerkowca i pestkach dyni.

Pamiętaj jednak, że nie wszystkie niedobory da się uzupełnić wyłącznie suplementacją. W niektórych przypadkach niezbędne może okazać się włączenie odpowiednich leków. Jeśli mimo modyfikacji diety dalej odczuwasz niepokojące symptomy, niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem.

Bibliografia:

1. Anand, I.S. i Gupta, P. (2018). Anemia and Iron Deficiency in Heart Failure. Circulation, 138(1), s.80–98. doi:10.1161/circulationaha.118.030099.
2. Auerbach, M. i Adamson, J.W. (2015). How we diagnose and treat iron deficiency anemia. American Journal of Hematology, 91(1), s.31–38. doi:10.1002/ajh.24201.
3. Hanif, N. i Anwer, F. (2020). Chronic Iron Deficiency. [online] PubMed. Dostępne na: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560876/.
4. Rathod, S. i Sonthalia, S. (2020). [Koilonychia as a sign of iron deficiency]. (Brak pełnych danych bibliograficznych w oryginale).
5. Salinas, M., Leiva-Salinas, M., Flores, E., López-Garrigós, M. i Leiva-Salinas, C. (2020). Alopecia and Iron Deficiency: An Interventional Pilot Study in Primary Care to Improve the Request of Ferritin. Advances in Hematology, 2020, s.1–6. doi:10.1155/2020/7341018.
6. Stugiewicz, M., Tkaczyszyn, M., Kasztura, M., Banasiak, W., Ponikowski, P. i Jankowska, E.A. (2016). The influence of iron deficiency on the functioning of skeletal muscles: experimental evidence and clinical implications. European Journal of Heart Failure, 18(7), s.762–773. doi:10.1002/ejhf.467.
7. Tayyebi, A., Poursadeghfard, M., Nazeri, M. i Pousadeghfard, T. (2019). Is There Any Correlation between Migraine Attacks and Iron Deficiency Anemia? A Case-Control Study. International Journal of Hematology-Oncology and Stem Cell Research, 13(3), s.164–171. Dostępne na: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6801325/.
8. Wu, Y.-C., Wang, Y.-P., Chang, J.Y.-F., Cheng, S.-J., Chen, H.-M. i Sun, A. (2014). Oral manifestations and blood profile in patients with iron deficiency anemia. Journal of the Formosan Medical Association, 113(2), s.83–87. doi:10.1016/j.jfma.2013.11.010.
9. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK559311/